Đa số và thiểu số

Thomas Jefferson có một câu nói nổi tiếng: “Nền dân chủ chẳng qua là luật của đám đông, theo đó 51% người dân có thể tịch thu quyền của 49% người dân khác”. Với tư cách một công dân, tôi nghĩ, thiểu số phục tùng đa số là điều buộc phải chấp nhận và có thể chấp nhận được. Nhưng nếu, với tư cách của một nghệ sĩ, một người làm nghệ thuật, thật đáng rầu khi phải chấp nhận cái luật mà đa số áp đặt lên thiểu số. Tối qua tôi “nghe” một ca khúc Việt có lượng người “xem” trên youtube thuộc vào hạng đỉnh của đỉnh. Than ôi, quả như Denys d'Halicarnasse từng nói: “Đám đông là mẹ đẻ của bạo chúa!”.

Trần Thanh Sơn (11.2019)

Note 1: Nhà thơ Charles Simic có một đoản thi gần giống với một tuyên ngôn dành cho những người làm nghệ thuật như thế này: “Cưỡi một con lợn, nắm chặt hai tai nó và la lớn: ‘Tránh đường ra tránh đường ra, gà đây!’ Có thực tôi sẽ làm như vậy không? Tôi là thành viên của cái thiểu số ấy, cái thiểu số từ chối tham gia vào bất cứ nhóm thiểu số được chỉ định chính thức nào” (The Monster Loves His Labyrinth). 😊

Note 2: Fernando Pessoa thì nói thế này: “Không có một ý tưởng thông minh nào có thể đạt được sự đồng thuận trừ phi nó bị trộn lẫn với một chút gì đó ngu xuẩn. Tư tưởng tập thể ngu xuẩn bởi vì nó có tính tập thể. Không có gì vượt qua được địa hạt của tập thể mà không để lại ở biên giới - như một thứ thuế cầu đường - hầu hết những sự thông minh mà nó hàm chứa” (The Book of Disquiet - Phan Quỳnh Trâm dịch). 😲

-Thomas Jefferson (1743-1826): Tổng thống thứ ba của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ và là một nhà triết học chính trị có ảnh hưởng lớn,

-Denys of Halicarnassus (60 TCN - 8 TCN): Nhà hùng biện, sử gia người Hy Lạp.

Ảnh trên: From “Cheering Crowd at Concert” (Karolina Szablewska)