Thứ Năm, 30 tháng 4, 2020

10 đoản thi cho nhạc sĩ


Âm nhạc là một trong những lối dẫn ta vào mê cung chằng chịt của tâm hồn con người. Nghe một nhạc phẩm là tự mở cho mình một cánh cửa để bước vào cái mê cung chằng chịt ấy. Bao nhiêu nhạc phẩm là bấy nhiêu lối vào. Cảm nhận về một nhạc sĩ dù dựa trên những tác phẩm cụ thể của người ấy vẫn chứa đựng đến quá nửa là cảm xúc chủ quan của người nghe, chưa kể, cái ngách cửa mà ta tưởng đã đưa ta vào đúng nẻo hồn người đôi khi chỉ là một lối qua ngang, một ngõ cụt, hoặc tệ hơn thế, một cánh cửa xoay lại lập tức tống khứ người thâm nhập ra ngoài. Cũng chẳng thể khác! Một lời nói trực diện có khi còn phải trải qua bao nhiều là ngộ nhận, huống là… (TTS)



Igor Stravinsky

Quá nhiều phép thuật với một thế giới không còn phù thủy,
không còn tòa dị giáo, không còn dàn thiêu.
Đám đông ném chai lọ, trứng ung táo thối và la ó.
Tôi tưởng tượng mình cũng ném bừa ra một thứ gì đó
rồi len lén rời khỏi khán phòng.

...Như Pilate xứ Judaea tôi rửa tay rất lâu
trước khi chọn trong rừng dị hoa Stravinsky
một đóa rực hương khẽ khàng đặt lên mâm quay đĩa hát.


Arthur Honegger

Tiếng bánh sắt nghiến điên cả thế kỷ u ám
Xuyên ngực ta giọng kèn chói lóa bầy quỷ dữ
Nhắn nhủ gì, bản chúc thư viết trên cánh chim câu hư ảo?
Những lời phủ dụ chỉ dành cho bóng tối,
Cho phút hồi tâm hay cho riêng gươm đao?
Phím đàn đơn độc ấy, một lần, một lần, rồi một lần nữa!


Claude Debussy

Chậm rất chậm vườn mây đong đưa nhịp võng chiều
Anh kể em nghe về tuổi trẻ ta, những tháp giáo đường chìm đáy nước
Mưa dắt ta đi trên những ngọn cây còn miên man âm dội
Hãy mở mắt ra mở mắt ra dù chỉ một phiên
Để đứt đoạn tiếng cười bầy mỹ nhân ngư lấp lánh sóng mắt biển tối.


Dmitri Shostakovich

Sẽ thấy lại cái buổi trưa đông cứng trong máu chúng ta
Trong nhịp diễu hành huênh hoang của những kẻ đắc thắng
Sẽ thấy lại những tháng ngày đắng cay quái gở những khuya đen sợ bóng mình trên vách
Tiếng vĩ cầm nhức buốt, giá băng.

Ôi những nấm mồ những nấm mồ những nấm mồ
Dàn đồng ca vô thanh ẩn dưới đám kèn đồng hú rúc
Mỉa mai thay thời đại của những nghệ sĩ bước trên dây
Mắt liếc sau lưng và niềm hy vọng âm ỉ cháy trong ngăn kéo.


Olivier Messiaen

Hãy ngó nhân gian bằng mắt trẻ Hài đồng
Tô màu cho tiếng người cho cả những âm vang
Kìa những sinh thể bay đang nhảy nhót khắp cùng vũ trụ
Thoặt kỳ thủy là lời.

Chỉ có tình yêu thuộc về vĩnh cửu
Là nấm mồ rực rỡ nhất
Dành cho những quên lãng vô hình.

Hát thật khẽ
Như tinh cầu đã trút hết ánh sáng
Như giọt máu sau cuối từ thập giá
Thả mình xuống vô tận.


John Cage

Kẻ đập toang ngôi đền thiêng âm nhạc
Thầy tư tế của những trò chơi không mục đích
Người mở ra vô định những chân trời viễn mộng
Và để lặng im nghiêm cẩn cất tiếng hát.


Edgar Varèse

Gió khoét rỗng các sa mạc rỗng các vòm trời rỗng
Những con suối dòng sông thô bạo xé đường chảy
Bằng niềm vui ngất ngây của buổi mai Sáng thế
Dựng những đại thành đô bằng gạch cát của tương lai.

Chỉ với cái mới, cái mới, duy nhất là cái mới
Không hiện đại, không siêu thực, không dada, không vị lai
Khởi tạo bài thánh ca cho thời đại mới.


Astor Piazzolla

Váng vất những trưa nắng cao
Xanh tối thẳm mặt biển nào kỷ niệm
Lướt đi, lướt đi nữa
Bài tango trên miệng núi lửa
Cốc rượu đỏ, một khuya xanh
Thoảng hoặc nụ cười ai gió nhẹ
Lướt đi, lướt đi nữa
Bài tango bên rìa tận thế.

Mãi mãi bên rìa một tận thế!


Vũ Mãn Triệt

Là tiếng mưa thanh tĩnh rơi trên phiến đá trắng ký ức
Là hương cúc ẩn trong sương lối hẹp dẫn vào thu
Là sao Rua là mộng mị vườn đêm ẩn mật giọng cười
Một thân cầu dẫn ta vào miền xanh xưa tóc cũ
Chỉ vắng bặt em trong mọi hiện diện.


Max Richter

Mưa ướt lạnh những giọng hát nhòe
Thấy tôi bé dại hút hành lang căn nhà ký ức
Những giọt nến mùa đông
Chập chờn vĩ cầm hơi bão rớt.

Đêm nào trở lại
Lật một trang kỷ niệm
Dõi khắp trời sao tìm mắt người xa ngái...

Thôi nhé những giấc mộng xưa
Ngủ để quên
Bao nhiêu người đã rơi xuống vực thẳm này.
                                  Trần Thanh Sơn (4.2020)


-Igor Stravinsky (1882-1971): Nhà soạn nhạc người Nga
-Arthur Honegger (1892-1955): Nhà soạn nhạc người Thụy Sĩ, sinh ra và hoạt động tại Pháp
-Claude Debussy (1862-1918): Nhà soạn nhạc người Pháp
-Dmitri Shostakovich (1906-1975): Nhà soạn nhạc người Nga (thời Xô viết) 
-Olivier Messiaen (1908-1992) Nhà soạn nhạc người Pháp
-John Cage (1912-1992): Nhà soạn nhạc, lý luận âm nhạc người Mỹ
-Edgad Varèse (1883-1965): Nhà soạn nhạc người Pháp, hoạt động tại Hoa Kỳ
-Astor Piazzolla (1921-1992): Nhà soạn nhạc tango người Argentine
-Vũ Mãn Triệt (Toru Takemitsu 1930-1996): Nhà soạn nhạc người Nhật Bản 
-Max Richter (1966-): Nhà soạn nhạc người Anh gốc Đức

Ảnh trên: From The Water is a Naked Box (Armulf Rainer) 



Không có nhận xét nào: