Quá sức điên!

 

Almir d’Avila nhập viện hồi còn bé, được xác định là điên, và không bao giờ xuất viện.

Chưa có ai viết cho ông một lá thư, chưa có ai đến thăm ông.

Dù ông muốn ra đi, ông cũng chẳng có nơi nào để đi; dù ông muốn trò chuyện, ông cũng chẳng có ai để trò chuyện.

Suốt hơn bốn mươi năm trong viện tâm thần São Paulo, ngày nào ông cũng rảo bước thành những vòng tròn, áp một cái radio vào lỗ tai của mình. Trên lối đi, ông luôn luôn gặp chừng ấy những con người quen thuộc rảo bước thành những vòng tròn, ai cũng áp một cái radio vào lỗ tai của mình. 

 

Một vị bác sĩ ở đó tổ chức một chuyến đi tham quan để xem tranh Joan Miró. 

Almir mặc bộ đồ com-lê duy nhất của ông, vải đã sờn nhưng được ủi rất phẳng phiu bởi tấm nệm ông nằm, rồi ông kéo cái mũ kiểu đô đốc hải quân của ông sụp xuống hai con mắt, và ông cùng đi với những người điên khác. 

 

Và ông trông thấy. Ông trông thấy những màu sắc nổ tung, một trái cà chua có ria mép, một cái nĩa đang nhảy múa, một con chim trông như người đàn bà trần truồng, những bầu trời đầy những con mắt, những khuôn mặt đầy những ngôi sao.

 

Ông ngắm hết bức tranh này đến bức tranh khác và cau mày. Dường như Miró là cả một sự thất vọng đối với ông; và vị bác sĩ muốn biết tại sao. 

“Quá sức,” Almir nói.

“Quá sức gì?”

“Quá sức điên.” (*)

Eduardo Galeano

Hoàng Ngọc-Tuấn, dịch - nguồn: tienve.org

(*) Bản dịch của H.N.T. có tựa đề "Xem tranh Miro", có lẽ được dịch từ bản Anh ngữ của Mark Fried (Looking at Miro, Voices of Time: A Life in Stories, Metropolitan Books). Trong nguyên tác bằng tiếng Tây Ban Nha, truyện ngắn có tên "Mirando a Miró".

Joan Miró (1893-1983): Họa sĩ, điêu khắc gia, nghệ nhân gốm vĩ đại người Tây Ban Nha. Được xem là họa sĩ tiêu biểu nhất của trường phái siêu thực. Nhà thơ André Breton - người sáng lập phong trào siêu thực - từng cho rằng "Tính siêu thực trong tác phẩm của Joan Miró có thể vượt qua chất siêu thực của tất cả chúng ta".

 

 

Ảnh trên: Head of a Woman (Joan Miró)

Ảnh dưới (từ trên xuống dưới, từ trái qua phải): Femme Assise; Three-Women; Hand Catching a Bird; Woman and Dog in Front of the Moon (Joan Miró)