Đọc lại một cuốn sách cũ

 

 

Những ngày nghỉ, lai rai đọc lại một cuốn sách cũ, cuốn sách của thời vừa xong trung học háo hức tìm đến vì nghe kể nó từng là sách gối đầu giường của nhiều thế hệ cha anh. Đọc lại, lúc lướt nhanh, lúc đủng đỉnh, trong những trang sách ấy, thấy lại mình thời tuổi trẻ, vui vui buồn buồn nhớ nhớ quên quên với những mảnh ký ức tưởng chừng đã vĩnh viễn thất lạc. Cũng là cảnh cũ người xưa, có khi nghe ra nhịp đập của trái tim yêu thời xanh tóc, nhưng cũng có khi chỉ thấy lòng mình lãnh đạm vô hồn; lại có những trang sách ngày xưa mình bỏ sót, mình lơ đãng lướt qua vì non nớt quá, giờ đây tìm thấy được ở đó những vẻ đẹp khác dưới một thứ ánh sáng khác. Ôi, Roquentin của tuổi hai mươi và Roquentin của tuổi tri-thiên-mệnh khác nhau là thế!... (TTS – 4.2017)

 

 

 

"Ngày ấy cứ trở đi trở lại y hệt nhau vào mỗi buổi sáng..."

 

 

“…Cả cuộc đời tôi đã ở đằng sau. Tôi nhìn thấy toàn thể cuộc đời đó, tôi thấy hình dáng nó và những di động chậm chạp đã đưa dẫn tôi đến đây. Chẳng có gì nhiều để nói, đấy chỉ là một sự thua cuộc, chỉ có thế. Tôi đã bước chân vào Bouville ba năm nay, một cách long trọng. Tôi đã thua canh bạc đầu tiên. Tôi muốn chơi lần thứ hai và tôi lại thua: tôi đã thua hẳn. Đồng thời, tôi học được rằng người ta luôn thua cuộc. Chỉ có những đồ chó chết mới tưởng rằng mình được cuộc…”. 

 

“…Tôi nhìn những ánh lập lòe màu xám của thành phố Bouville dưới chân tôi. Dưới ánh mặt trời chúng giống như những đống vỏ sò, vỏ hến, xương vụn, đá sỏi. Chìm mất trong những mảnh vụn ấy, những đốm sáng nhỏ bằng chai hay bằng nhựa bắn ra những ngọn lửa nhẹ từng chặp. Những rãnh, những hào, những luống mảnh mai chạy giữa những vỏ sò ấy, trong một giờ nữa, chúng sẽ là những con đường, tôi sẽ bước đi trên những con đường đó, giữa những bức tường. Những thằng người đen lí nhí mà tôi nhận ra trên con lộ Boulibet đó, trong một giờ nữa tôi sẽ là một thành phần trong bọn chúng.

 

“Trên đỉnh ngọn đồi này, tôi cảm thấy xa họ tuyệt mù. Tôi thấy như mình thuộc về một loài khác. Họ ra khỏi phòng giấy sau một ngày làm việc, họ nhìn những ngôi nhà và những công viên bằng một vẻ thoải mái, họ nghĩ rằng đó là thành phố của họ, một “thành phố trưởng giả mỹ miều”. Họ không chút sợ hãi, họ cảm thấy quen thuộc. Từ bao giờ họ chỉ thấy dòng nước quen thuộc chảy ra từ những vòi nước, ánh sáng phát ra từ những bóng đèn khi người ta ấn trên nút bấm điện, họ chỉ thấy những cây lai giống, cây cùi mà người ta chống đỡ bằng những chảng ba. Họ có hàng trăm bằng cớ mỗi ngày rằng mọi thứ đều hoàn thành đúng theo cơ chế, rằng thế giới tuân theo những quy luật cố định bất di bất dịch. Vật thể rơi trong chân không đều rơi với cùng một tốc độ, công viên đóng cửa mọi ngày từ 16 giờ vào mùa đông, từ 18 giờ vào mùa hè, chì biến sang thể lỏng ở 335°, chuyến tàu điện cuối cùng đi từ toà thị chính lúc 23 giờ 5 phút. Họ sống bình thản, hơi ảm đạm, họ nghĩ đến Ngày Mai, nghĩa là một ngày hôm nay mới; thành phố chỉ cung ứng có mỗi một ngày, ngày ấy cứ trở đi trở lại y hệt nhau vào mỗi buổi sáng. Có chăng, người ta trau chuốt nó một ít vào những ngày Chủ nhật. Những tên xuẩn ngốc. Điều ấy làm tôi kinh tởm, khi nghĩ rằng sắp sửa gặp lại những bộ mặt dày và tự tin của chúng. Chúng làm ra luật lệ, chúng viết ra những cuốn tiểu thuyết bình dân…”.

 

(Trích Buồn nôn – J.P. Sartre, Phùng Thăng, dịch)

 

Ảnh: From "Owl" (Bernard Buffet)