Biển và người

 

Tôi chưa từng đọc được ở đâu bài thơ viết về biển bằng giọng điệu kỳ lạ như vậy, đặc biệt giọng điệu đó đến từ một người phụ nữ. Ngạo mạn, cay độc, hài hước, chua chát, gói trong cùng một cái nhìn minh triết về sự tồn tại mong manh nhưng kiêu hãnh của con người trước thế giới, bài thơ ngắn của Anna Swirszczynska (1), suy cho cùng là cái vế cuối của câu hỏi lớn muôn đời: chúng ta từ đâu đến, chúng ta là ai và chúng ta sẽ đi về đâu? Trong âm nhạc, rất khó tìm thấy sự tương đồng với cách nhìn này, kiểu phúng dụ này trong những tác phẩm viết về biển của các nhà soạn nhạc phương Tây, dù rằng cảm hứng từ biển đã được họ đưa vào âm nhạc từ nhiều thế kỷ nay: Mendelssohn với Meeresstille und gluckliche Fahrt, Rimsky-Korsakov với Scheherazade, Debussy với La Mer, Sibelius với The Oceanides, Elgar với Four Sea Interludes hay Vaughan Williams với A Sea Symphony, chẳng hạn… Thế nhưng, tôi lại nghe ra niềm đồng cảm ấy trong một nhạc phẩm có cái tên chẳng mảy liên quan đến biển của nhà soạn nhạc đồng hương sinh sau Anna Swir trên 20 năm - Krzysztof Penderecki (2): De Natura Sonoris No.2. (TTS - 3.2018)

 

Biển và người

 

 

Ngươi sẽ không chế ngự được biển

Bằng sự nhún nhường hay ngưỡng vọng

Nhưng ngươi có thể

Cười vào mặt nó.

 

Tiếng cười

Được tạo ra bởi những kẻ

Có đời sống ngắn ngủi

Như một chuỗi cười

 

Biển hằng cửu

Chẳng bao giờ học cười.

                     Anna Swirszczynska

 

 

* Dịch bản Việt ngữ dựa trên bản Anh ngữ của Czeslaw Milosz and Leonard Nathan: Anna Swir - From Talking to My Body - Copper Canyon Press 1996 (TTS)

(1) Anna Swirszczynska (1909-1984): Nhà thơ lớn Ba Lan thời hậu chiến
(2) Krzysztof Penderecki (1933-): Nhạc sĩ người Ba Lan, được xem là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại nhất của nền âm nhạc Ba Lan hiện đại.  

 

 

De Natura Sonoris No.2 - Krzysztof Penderecki

(Warsaw Philarmonic Orchestra, conducted by Antoni Wit) 

 



Ảnh trên: From "Homme et nature" (Cao Hành Kiện)