Hai mươi bốn giả hài cú 2023

 

Lại tập hợp những mẩu ghi chép vụn trong các cuốn sổ tay của năm, một thứ nhật ký phi nhật ký ghi lại những ý nghĩ thoáng qua: một cái nhìn, một cảm xúc, một kỷ niệm, hay đơn thuần chỉ là một chớp lóe nào đó của ký ức bất chợt đôi khi đầy tính riêng tư, cá nhân của bản thân. Các mẩu ghi chép, vì vậy, có khi tìm được mẫu số chung đồng điệu với tâm hồn người đọc, nhưng cũng có khi dường chỉ là những câu chữ đầu Ngô mình Sở, tối tăm và vô nghĩa. Tôi cứ theo lề cũ vẫn chỉ chọn 24 mẩu và tiếp tục gọi chúng là giả-hài-cú: Hai mươi bốn giả hài cú 2023.

Read More

Để tôi kể bạn nghe

Đấy là một bản nhạc tuyệt đẹp. Và có lẽ, phải dùng thêm từ “sững sốt” để diễn tả cảm giác của tôi khi nghe “Let me tell you” của Hans Abrahamsen. Đan Mạch - xứ sở của những câu chuyện cổ tích Andersen nhuốm vẻ u buồn, xứ sở của nỗi hoài nghi tráng lệ Kierkegaard và cũng là xứ sở của nền âm nhạc cổ điển giàu truyền thống với những tên tuổi lẫy lừng như Buxtehude, Kuhlau, Hartmann, Nielsen, Langgaard, Holmboe.

Read More

Thơ từ một cuốn sách cũ

Đọc bài thơ ngũ ngôn trong cuốn sách bàn về thuật chơi chữ của người xưa, lòng cứ bâng khuâng mãi. Tác giả Lãng Nhân bình bài thơ bằng một câu ngắn gọn thế này: “Thơ ngũ ngôn dùng kể tự sự, ít có bài được lời mộc mạc mà tứ sâu sắc bằng bài liên vận sau đây của ông Phan Hoài Dật đọc lên mường tượng như câu chuyện Từ Thức lúc ở động tiên trở về trần thế”

Read More

Không thể tiếp tục hát bài hát đó

Âm nhạc là thông điệp của hoà bình và chỉ đem lại hoà bình. Nhạc trưởng Zubin Mehta từng phát biểu một câu đại ý như vậy trong buổi hòa nhạc được tổ chức năm 2013 ở Srinagar trên vùng Kashmir luôn bỏng rát vì những tranh chấp địa chính trị phức tạp, thù địch giữa Ấn Độ và Pakistan kéo dài đã hơn 70 năm và vẫn chưa có hồi kết thúc. Bất chấp sự khẳng định của nhà chỉ huy dàn nhạc từng là giám đốc nghệ thuật của Bavarian State Orchestra lừng danh rằng “chúng tôi không phải là những chính trị gia”, bất chấp tuyên bố mục đích của buổi hòa nhạc là để khởi động cho quá trình hàn gắn và hòa hợp

Read More

Bị thôi miên

Rảnh rỗi ngồi chọn một số bài hát khi xưa mình từng yêu thích vào ổ cứng di động để thỉnh thoảng nghe lại trên xe lúc đi đường. Bâng khuâng dừng rất lâu trước ca khúc “Hypnotized” của Fleetwood Mac, có cảm tưởng mình vừa được trở lại với những ngày còn xanh tóc xa xôi mụ mị thuở nào.

Read More

Thính giác mới (hay vài suy nghĩ nhỏ khi nghe Helmut Lachenmann)

Thứ âm nhạc kỳ lạ đó tôi được nghe lần đầu tiên cách đây khoảng hơn chục năm, có lẽ tầm 2007 hoặc 2008 - thời điểm cuộc sống tôi đang có những xáo trộn, thay đổi lớn. Nằm trong đĩa song tấu guitar của 2 nghệ sĩ người Thụy Sỹ Mats Scheidegger và Stephan Schmidt, nhạc phẩm có độ dài 25 phút của tác giả có cái tên cũng lạ hoắc như âm nhạc ông ta: Helmut Lachenmann.

Read More

Chốn xa xôi với những cái tên nghe thật lạ lùng...

Buổi sáng đi làm, trong đầu cứ lảng vảng câu hát mà tôi chịu chết không thể nào nhớ ra nổi mình đã từng nghe thấy nó ở đâu: “Far away places with strange sounding names... Those far away places…”. Có những bài hát kỳ lạ thế! Chúng đến và lưu lại trong trí nhớ từ lúc nào chẳng rõ, tựa những hạt cây im lặng ngủ trong đất chờ đến một thời điểm ngẫu nhiên nào đó mới đột ngột trồi lên, đột ngột thức giấc: “Những chốn xa xôi với những cái tên nghe thật lạ lùng đang gọi, đang gọi tôi…”.

Read More

nhạc không lời

 

vẽ một con chim lên không khí bằng tiếng hót câm

trưa khản đặc vùng thủy tinh ký ức 

ngân vang một mình

run rẩy một mình

tháp đồng hồ đen, những lá cờ hóa đá.

Read More

Một sinh vật trong suốt, óng ánh nghịch lý

“Tôi không bao giờ muốn được định nghĩa một cách dễ dàng. Tôi thà lơ lửng trong tâm trí người khác như một thứ gì đó hoàn toàn trơn chảy và không thể nhận biết được; giống một sinh vật trong suốt, óng ánh nghịch lý hơn là một con người thực tế”.

Read More

Hãy ngủ đi!

Tôi e rằng phải có đến 99,9% các tác giả (là nhà văn, nhà thơ, đạo diễn hoặc nhạc sĩ) sẽ lập tức nổi giận cho là bị xúc phạm, bị sỉ nhục, hay ít nhất cũng cảm thấy “bị tổn thương sâu sắc” nếu như có ai đó bảo sáng tác của họ đã khiến cho người đọc, người xem, người nghe phải ngủ gục! Đối với đa số, đặc biệt là với giới phê bình, khái niệm “gây buồn ngủ” gần như gắn liền với hàm ý chê bai, diễn tả sự thất bại của một tác phẩm văn học nghệ thuật trước công chúng của nó.

Read More

Bài thơ cuối cùng của Bukowski

Ngày 18 tháng 2 năm 1994, 18 ngày trước khi mất vì bệnh bạch cầu ở tuổi 73, Charles Bukowski cho lắp đặt một máy fax tại nhà riêng và lập tức gửi bài-thơ-fax đầu tiên của ông đến nhà xuất bản bằng phương tiện công nghệ mới toanh này. Than ôi, đây cũng là bài thơ cuối cùng của nhà thơ giang hồ sống bạt mạng như một kẻ ngoài lề xã hội - kẻ mà tạp chí Time năm 1986 từng xem là người chỉ được “vinh danh bởi tầng lớp hạ lưu Mỹ”(1), một nhà thơ tồn tại “nhờ những trò hề và những màn trình diễn hề có chủ ý của mình”(2).

Read More

Nhà tiên tri của âm nhạc tương lai

Chỉ để lại vỏn vẹn chưa đến 20 tác phẩm lớn nhỏ kể cả những phác thảo dở dang mà sau khi ông mất người môn đệ trung thành là Chou Wen-chung mới tiếp tục hoàn tất, Edgard Varèse vẫn được xem là một trong những người đi tiên phong có ảnh hưởng lớn của nền âm nhạc hiện đại và là cha đẻ của âm nhạc điện tử. Để nghe toàn bộ tác phẩm của Varèse chỉ mất đúng 2h29’33” theo thời lượng các bản ghi âm của Riccardo Chailly do DECCA phát hành (gồm 2 đĩa), bằng độ dài một opera cỡ trung bình của Richard Wagner chẳng hạn Das Rheingold, nhưng thời lượng đó cũng đã đủ để Varèse đưa chúng ta vượt khỏi mọi biên thùy để đến những vùng đất mới, những vùng trời mới và những thế giới mới - lạ lùng kỳ diệu của âm thanh.

Read More

Hai mươi bốn giả hài cú 2022

Những mẩu ghi chép vụn trong sổ tay năm 2021 và 2022. Lọc bỏ ra những gì tối ám của cơn-ác-mộng-2021, những thiên kiến mang hơi hướm chính trị mà chính mình cũng cảm thấy đó là... thiên kiến (!), những suy nghĩ lung tung về âm nhạc trong khi nghe và sáng tác (những mẩu có thể gom thành một tập hợp riêng khác, đọc chắc cũng vui vui!), và cuối cùng, những thứ viết ra chỉ duy nhất để giúp mình lãng quên! Như thế, vẫn chỉ chọn 24 mẩu và tiếp tục gọi chúng là giả hài cú (fake-haiku): Hai-mươi-bốn-giả-hài-cú-2022. (TTS - 1.2023)

Read More